Informacje ogólne o Jaskini Demianowskiej Wolności. - Słowackie klimaty - okiem Polaka

Przejdź do treści

Menu główne:

Informacje ogólne o Jaskini Demianowskiej Wolności.

Atrakcje przyrodnicze > Jaskinie na Słowacji

Położenie

Położenie administracyjne: Demanovska Dolina
Powiat: Liptovsky Mikulas
Województwo: Zilina

Jaskinia znajduje się na prawym zboczu Doliny Demianowskiej, na północnych stokach Niżnych Tatr, na obszarze Narodowego Rezerwatu Przyrody “Dolina Demianowska” w Parku Narodowym Niżne Tatry. Główne wejście jest położone w dolince Tociste na wysokości 870 m n.p.m. Jaskinia należy do najdłuższego na Słowacji Demianowskiego Systemu Jaskiniowego, który składa się z wielu jaskiń o wspólnej genezie, wzajemnie połączonych. Długość całego systemu wynosi 33 km. Demianowska Jaskinia Wolności jest najczęściej odwiedzaną jaskinią na Słowacji.
Do jaskini można się dostać ścieżką prowadzącą zakosami z parkingu usytuowanego na dnie Doliny Dem
ianowskiej, pokonując różnicę poziomów 52 m. Ponor, którym do jaskini dostali się odkrywcy znajduje się poniżej parkingu na prawym brzegu potoku na wysokości 805 m n.p.m. Na trasie rozmieszczone są tablice edukacyjne.

Ścieżka edukacyjna
1. - Plan i opis ścieżki.
2. - Powstawanie i formy krasu.
3. - Rodzaje i rozmieszczenie krasu na Słowacji.
4. - Mapa udostępnionych jaskiń Słowacji
.
5. - Opis i przekroje całego Demianowskiego Systemu Jaskiniowego.
6. - Plan i historia odkryć w jaskini.

Warunki przyrodnicze

Jaskinia reprezentuje najciekawszą część Demianowskiego Systemu Jaskiniowego. Powstała w środkowotriasowych ciemnoszarych wapieniach typu Gutenstein należących do płaszczowiny kriżniańskiej. Korytarze rozwinięte są głównie wzdłuż szczelin tektonicznych. Rozwój jaskini jest związany z podziemnym przepływem potoku Demianovka i jego bocznych dopływów.
Długość jaskini wynosi 8126 m, a deniwelacja 120 m. Dolne, wymodelowane przez rzekę korytarze, są rozwinięte na czterech piętrach. Procesy zawaliskowe przemodelowały niektóre partie jaskini. Poziome korytarze są połączone ciągami pionowymi lub stromo nachylonymi. Owalne przekroje mają nie tylko korytarze jak np. Chodba Utrpenia, Medvedia Chodba, ale też większe sale: Janosikov Dom, Hlboky Dom. Szczelinowy charakter bez wyraźnych śladów modelowania przez wodę mają m.in. Carovna Chodba czy Kamenny Vinohrad.
Dolne ciągi, modelowane przepływem podziemnego strumienia stanowią cztery poziomy genetyczne. Najniższy poziom tworzą najniżej położone korytarze, które były aktywnie pogłębiane przez wodę już w holocenie. Obecne koryto Dem
ianovky wykorzystuje starszy ciąg, na dnie którego zostały znalezione polewy naciekowe o wieku od 65 do 92 tysięcy lat (wiek ten otrzymano przy zastosowaniu metod izotopowych). Najwyższy, czwarty poziom prowadzi do Jaskini Pustej, gdzie polewa naciekowa rozwinięta na rzecznych osadach ma wiek około 685 tysięcy lat.
Największą próżnią w całym systemie jest sala
Velky Dom o rozmiarach 75×45×65 m. Jaskinia ma bogatą szatę naciekową, przyciągającą wzrok m.in. unikalne nacieki rozwinięte w jeziorkach na, lub pod powierzchnią wody. Ich kształty przypominają lilie wodne, gąbki, korale lub kiście winogron. Osobliwością są olbrzymie naciekowe wodospady, kolumny naciekowe, sferolityczne stalaktyty i różne inne formy. W Velkom Dome znajdują się polewy naciekowe zbudowane z białego mleka wapiennego charakteryzujące się miękką konsystencją i dużą zawartością wody.

Przez dolne partie jaskini przepływa Demianovka. Jej źródła znajdują się w górnej części Doliny Demianowskiej, tuż pod główną granią Niżnych Tatr. Demianovka płynie początkowo przez obszar zbudowany ze skał niekrasowiejących. Na granicy z kompleksem wapienie rejonie polany Lucky część wody niknie w ponorach i płynie poprzez Demianowski System Jaskiniowy równolegle do dna doliny. Na powierzchnię wypływa przez Jaskinię Vyvieranie położoną na północ od Demianowskiej Jaskini Wolności. Ponadto w jaskini znajdują się różnej wielkości jeziora, zasilane wodą przesiąkającą z powierzchni terenu. Długość największego z nich wynosi 52 m przy szerokości od 5 do 12 m i głębokości ponad 7 m.
Jaskinię charakteryzuje stabilny mikroklimat bez większych fluktuacji w ciągu roku, co jest efektem izolacji wnętrza jaskini. W większości jaskiń (za wyjątkiem jaskiń lodowych) temperatura powietrza odpowiada średniej rocznej temperaturze na powierzchni w danym terenie. Temperatura powietrza wewnątrz jaskini waha się od 6,1 do 7,0 oC, a wilgotność względna od 94 do 99 %.
W Medvediej Chodbie były znalezione kości niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus spelaeus). Obecnie w jaskini stwierdzono występowanie 4 gatunków nietoperzy; w ostatnich latach odnotowano tam m.in. nocka dużego (Myotis myotis) i podkowca małego (Rhinolophus hipposideros). W Dem
ianowskiej Jaskini Wolności stwierdzono wystepowanie pajęczaka Eukoeneia spelaea. Jest to najbardziej jedno z najbardziej na północ wysuniętych stanowisk tej grupy pajęczaków. Dzięki temu Demianowska Jaskinia Wolności została stanowiskiem biospeleologicznym o znaczeniu europejskim. Z pośród innych drobnych bezkręgowców występują tam m.in. krocionóg Allorhiscosoma sphinx  (endemit jaskiń Słowacji środkowej), obunóg Synurella intermedia i studniczek Niphargus tatrensis.

Historia i teraźniejszość

Wzmianki dotyczące jaskiń w Dolinie Demianowskiej spotyka się w literaturze już w XIII wieku. Wywierzysko potoku Demianovka jak również ponory tego potoku były znane od dawna, ale przez długi czas stanowiły one jednak barierę uniemożliwiającą poznanie jaskiń całego systemu. Jaskinię odkryło dwóch speleologów przez suchy, (bardzo suche lato tamtego roku) najniżej położony ponor Demanovky w roku 1921. W roku 1922 powstała Komisja d/s udostępnienia, która od razu zajęła się pracami przygotowawczymi do udostępnienia tej jaskini turystom. Przebito nowe wejście do jaskini usytuowane około 10 metrów nad ponorem, którym odkrywcy weszli do jej wnętrza. W roku 1923 zostało zainstalowane tymczasowe oświetlenie elektryczne, zbudowano drewniane schody, mostki i poręcze. Pierwsza część jaskini została udostępniona turystom już w 1924 roku.
W 1930 roku wykonano nowe wejście do jaskini, które włączono do trasy turystycznej oraz w rok później zmodernizowano oświetlenie elektryczne, drewniane schody zastąpiono betonowymi, a trasa turystyczna została dość znacznie wydłużona.
Zwiększająca się w okresie powojennym ilość odwiedzających spowodowała wybudowanie hotelu górskiego z restauracją położonego przy wejściu do jaskini.
W roku 1951 Demianowską Jaskinię Wolności połączono z Jaskinią Pustą, a w 1983 nurkowie połączyli ją z Jaskinią Vyvierane. W 1954 roku ciągle zwiększający się ruch turystyczny do jaskini spowodował konieczność wybudowania wyciągu krzesełkowego prowadzącego z dna doliny pod jaskinię.
W latach 1986-1987 po wypompowaniu wody z syfonu, odkryto połączenie jaskini z Dem
ianovską Jaskyna Mieru. W latach 1993-1998 w Strkovych Sienach prowadzono speleoterapię. W roku 1998 zaczęły się wstępne prace rozbudowy budynków położonych przed otworem jaskini, których pierwsze dwa etapy zakończono w latach 2001 i 2002. Obecnie długość trasy turystycznej wynosi 1800 m. Różnica poziomów pomiędzy wejściem i najniższym punktem na tej trasie wynosi 66 m, natomiast pomiędzy tym punktem a wyjściem z jaskini +85 m.

Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego